۲۳:۳۸
ابوالفضل عسکری
فرونكلوزيسfurunculosis
اين بيماري در همه جاي دنيا ديده ميشود و بيشتر در مواقعي كه ماهيان تحت استرس باشد ضررهاي عمده ايجاد ميكند.تلفات و خسارات در آب با درجات بالاي حرارت بيشتر است.
عامل مسبب :
علت يك باكتري به نام آئروموناس سالمونيسيدا است .(نكروموناس necromonas) است كه گرم منفي بوده.
تشخيص بيماري :
دوره كمون قريب يك هفته است و بر حسب عوامل مختلف خصوصا در جه حرارت آب تغيير ميكند.
در ابتداي بيماري ، ماهيها در سطح آب به كندي شنا ميكنند به نظر ميرسد دچار سكته يا مرگ كاذب شده اند.گاهي قبل از مرگ بطور ناگهاني به خارج از اب ميپرند.
فرونكلوز يك بيماري عفونت خوني شايع است كه اگر سرعت پيشرفت ان كند باشد ممكن است سبب ايجاد كورك يا زخم شود، در اين حالت فعاليت باكتريها ، سبب ايجاد يك ناحيه متورمي شده كه محتوي باكتري ،خون و بافت مرده است و كورك يا تاول ممكن است بتركد و زخم بزرگي توليد كند.
بهترين نشانه اين بيماري بروز برآمدگيهاي گرد بويژه در عضلات ماهي است كه در ملامسه قوامي نرم داشته و يا تاول مانند ميباشند و اگر شکافته شوند مايع گيلاسي رنگ از آن خارج ميشود.اين تاولها معمولا در عضلات ناحيه پشت و دم و همچنين ديواره هاي شكم ظاهر ميشود.اين تاولها داراي خرده هاي عضلاني ، ياخته هاي خوني و باكتريها ميباشد.بين باله هاي شكمي معمولا لكه هاي تيره نامنظم زيرجلدي و اندكي بر آمده ديده ميشود.
تشخيص درمانگاهي عبارتست از مشاهده لكه هاي تيره زير جلدي حاصل از پتشي ،تورم ، نكروز قاعده هاي باله هاي شنا و مدفوع خون آلود كه معمولا در غالب ماهيان آلوده (و ظهور تاول در گروهي از آنها) ديده ميشوند به تشخيص بيماري كمك ميكند.
شكل كلي بيماري عبارتست از ظهور زخمهاي جلدي در ماهيان آلوده ،ماهي دچار گندخوني (سپتي سمي) شده و و در قاعده باله هاي آن زخمهاي نقطه اي ،آماس و نكروز ديده ميشود.در شكل تحت حاد بيماري در زير پوست و داخل عضلات ماهي مبتلا ،كوركهايي بوجود مي ايد كه كه از بافت نكروزي پر بوده و لكوسيتها و خون و تعداد زيادي باكتری به داخل آن نفوذ ميكنند.بعضي ماهيان بيمار ممكن است بهبود يابند ولي نشان (لكه ) تيره در جاي زخمهاي بهبود يافته باقي ميمانند.
در اين بيماري سه شكل ميتوان تشخيص داد :
1 – در شكل حاد هيچگونه علائم مشخص كنننده فرونكلوز به استثناء جراحات خونريزي روي آبششها و غشاهاي خارجي ماهي ديده نميشود .مرگ سريع فرا ميرسد و فرصت نميدهد ضايعات مشخص بيماري ظاهر شود.
2 – در شكل تحت حاد تاولهاي ياد شده ظاهر شده و پس از مدتي خود بخود پاره شده و منجر به پيدايش زخمهاي قرمز رنگ و كم و بيش باردار ميشود.
3 – شكل مزمن بيماري با ظهور ضايعات وسيع آلوده به ساپرولگنيا بر روي جلد ، از بين رفتن فلس و تحليل رفتن باله هاي شنا ،رنگ تيره بدن ،نابينايي،بي اشتهايي ،و ضعف عمومي ماهي مشخص ميشود.اين شكل ميتواند دوره خيلي طولاني داشته و تا چند ماه ادامه يابد.
ماهيان حامل و ناقل هيچگونه علائم خارجي نشان نداده و در موردشان بيماري كاملا مخفي است.وجود ماهيان با ضايعات التيام يافته ، باله هاي شناي ناقص يا از بين رفته و نيز فقدان يك چشم غالبا نشانه يك فرونكلوز نسبتا قديمي است.اين ماهيها حامل و ناقل بيماري بوده و حتي ميتوانند در مواردي پس از 6 سال سبب شيوع مجدد بيماري شوند.
براي تشخيص دقيق بايد ميكروب بيماري جدا شده و تشخيص داده شود .
انتقال و سرايت :
ميكروب بيماري با آب از ماهيان بيمار يا حامل ، تماس ، تخمهاي آلوده و لوازم منتقل ميشود.تصور ميشود لوله گوارشي ،جراحات خارجي يا حتي آبششها راههاي نفوذ بيماري و ابتلا باشند.
معمولا بوسيله اب منتقل ميشود ولي غذاي آلوده به ميكروب عامل بيماري ،زخمهاي خارجي حاصل از ضربه يا دستكاري و نقل و انتقال و نيز انگلها مي توانند شيوع بيماري را آسانتر كنند.
ميكروب بيماري يك هفته در آب شيرين و يك روز در آب شور به زندگي خود ادامه ميدهد.در آبهايي كه با فاضلاب مخلوط ميشوند، اين ميكروب تكثير يافته و ميتواند تا مدت يك ماه زنده بماند.با كاهش تراكم ماهي انتشار بيماري كاهش مي يابد.
پيشگيري و درمان :
اصول پيشگيري عبارتند از :
تهيه ماهي از موسسات عاري از بيماري
ضدعفوني ماهي و لوازم و اثاثيه
قرنطينه ماهيان تازه وارد
تغذيه كافي و كامل و مناسب
ايجاد و نگهداري محيط زندگي ماهيان با شرايط مطلوب(حرارت ،اكسيژن و ...)
انتخاب ماهيان سالم و مقاوم
عوامل مستعد كننده ماهی براي ابتلاء بيماري :
عوامل داخلي و ارثي
درجه حرارت آب
مقدار اكسيژن محلول آب " كاهش اكسيژن توسعه بيماري را تشديد ميكند
ميزان آلودگي آب با مواد آلي :در آب بدون مواد آلي ميكروب بيماري فقط مدت كمي ميتواند زنده بماند.آلودگي آب ممكن است در اثر تجمع و باقي ماندن مواد متابوليتي و مواد دفعي بوجود آيد.
تراكم ماهيان : تراكم به توسعه بيماري كمك ميكند
سرانجام خراشيدگي و سائيدگي بدن ماهيان، دستكاري خشن ،و بريده شدن باله ها ، آلودگي را آسانتر ميكند.
درمان دارويي:
سولفاناميدها از قبيل سولفامرازين،سولفامتازين و سولفيزوگزازول در جلوگيري از تلفات و خسارات موثرند.در ميان آنتي بيوتيكها اكسي تتراسيكلين ،کلرامفنيكل همانند نيتروفوران از قبيل فوروكسون بيشتر از ساير انواع موثرند.فورازوليدون بهترين نتيجه را داده است.
درمان عموما به شدت جراحات بستگي دارد،معمولا در ماهیان با ارزش بي هوشي عمومي و بي حسي موضعي بايد انجام شود و سپس از مواد ضدعفوني كننده و يا انتي بيوتيك مناسب برا ي زخم استفاده كرده و از يك پماد حفاظتي ضدنفوذ آب استفاده شود.بهبود شراط آب با اضافه كردن 2 تا 3 گرم در ليتر نمك و نيز افزايش دماي آب ميتواند صورت بگیرد.استفاده از آنتي بيوتيكهاي سيستميك بوسيله تزريق و با اضافه كردن به غذا در اغلب موارد مورد نياز است.
مصرف اکسی تتراسیکلین :
10 قسمت در میلیون(1000 میلیگرم یا 1 گرم در 100 لیتر) آب بصورت حمام دائمی
مصرف کلرامفنیکل :
50 میلیگرم در هر لیتر آب (یا در حد 10 تا 50 قسمت در میلیون)بصورت حمام طولانی مدت
(مصرف کلرامفنیکل و تتراسیکلین با یکدیگر اثر دارویی یکدیگر را تشدید میکند.)
مصرف سولفا مرازین :
بصورت خوراکی است که بطور معمول برای ماهیبازان مصرفش مشکل است
مصرف فورازولیدون :
1 تا 10 میلی گرم در لیتر بصورت مخلوط در آب.حداقل طول درمان 24 ساعت است.
منبع :
مديريت بهداشتي و روشهاي پيشگيري و درمان بيماريهاي ماهي : قباد آذري تاكامي
بيماريهاي ماهيان پرورشي : بابامخير
بهداشت و درمان ماهيان آكواريومي : رحيم پيغان و ...
اطلاعات و کاربرد داروهای آبزیان : کاظم عبدی
اين بيماري در همه جاي دنيا ديده ميشود و بيشتر در مواقعي كه ماهيان تحت استرس باشد ضررهاي عمده ايجاد ميكند.تلفات و خسارات در آب با درجات بالاي حرارت بيشتر است.
عامل مسبب :
علت يك باكتري به نام آئروموناس سالمونيسيدا است .(نكروموناس necromonas) است كه گرم منفي بوده.
تشخيص بيماري :
دوره كمون قريب يك هفته است و بر حسب عوامل مختلف خصوصا در جه حرارت آب تغيير ميكند.
در ابتداي بيماري ، ماهيها در سطح آب به كندي شنا ميكنند به نظر ميرسد دچار سكته يا مرگ كاذب شده اند.گاهي قبل از مرگ بطور ناگهاني به خارج از اب ميپرند.
فرونكلوز يك بيماري عفونت خوني شايع است كه اگر سرعت پيشرفت ان كند باشد ممكن است سبب ايجاد كورك يا زخم شود، در اين حالت فعاليت باكتريها ، سبب ايجاد يك ناحيه متورمي شده كه محتوي باكتري ،خون و بافت مرده است و كورك يا تاول ممكن است بتركد و زخم بزرگي توليد كند.
بهترين نشانه اين بيماري بروز برآمدگيهاي گرد بويژه در عضلات ماهي است كه در ملامسه قوامي نرم داشته و يا تاول مانند ميباشند و اگر شکافته شوند مايع گيلاسي رنگ از آن خارج ميشود.اين تاولها معمولا در عضلات ناحيه پشت و دم و همچنين ديواره هاي شكم ظاهر ميشود.اين تاولها داراي خرده هاي عضلاني ، ياخته هاي خوني و باكتريها ميباشد.بين باله هاي شكمي معمولا لكه هاي تيره نامنظم زيرجلدي و اندكي بر آمده ديده ميشود.
تشخيص درمانگاهي عبارتست از مشاهده لكه هاي تيره زير جلدي حاصل از پتشي ،تورم ، نكروز قاعده هاي باله هاي شنا و مدفوع خون آلود كه معمولا در غالب ماهيان آلوده (و ظهور تاول در گروهي از آنها) ديده ميشوند به تشخيص بيماري كمك ميكند.
شكل كلي بيماري عبارتست از ظهور زخمهاي جلدي در ماهيان آلوده ،ماهي دچار گندخوني (سپتي سمي) شده و و در قاعده باله هاي آن زخمهاي نقطه اي ،آماس و نكروز ديده ميشود.در شكل تحت حاد بيماري در زير پوست و داخل عضلات ماهي مبتلا ،كوركهايي بوجود مي ايد كه كه از بافت نكروزي پر بوده و لكوسيتها و خون و تعداد زيادي باكتری به داخل آن نفوذ ميكنند.بعضي ماهيان بيمار ممكن است بهبود يابند ولي نشان (لكه ) تيره در جاي زخمهاي بهبود يافته باقي ميمانند.
در اين بيماري سه شكل ميتوان تشخيص داد :
1 – در شكل حاد هيچگونه علائم مشخص كنننده فرونكلوز به استثناء جراحات خونريزي روي آبششها و غشاهاي خارجي ماهي ديده نميشود .مرگ سريع فرا ميرسد و فرصت نميدهد ضايعات مشخص بيماري ظاهر شود.
2 – در شكل تحت حاد تاولهاي ياد شده ظاهر شده و پس از مدتي خود بخود پاره شده و منجر به پيدايش زخمهاي قرمز رنگ و كم و بيش باردار ميشود.
3 – شكل مزمن بيماري با ظهور ضايعات وسيع آلوده به ساپرولگنيا بر روي جلد ، از بين رفتن فلس و تحليل رفتن باله هاي شنا ،رنگ تيره بدن ،نابينايي،بي اشتهايي ،و ضعف عمومي ماهي مشخص ميشود.اين شكل ميتواند دوره خيلي طولاني داشته و تا چند ماه ادامه يابد.
ماهيان حامل و ناقل هيچگونه علائم خارجي نشان نداده و در موردشان بيماري كاملا مخفي است.وجود ماهيان با ضايعات التيام يافته ، باله هاي شناي ناقص يا از بين رفته و نيز فقدان يك چشم غالبا نشانه يك فرونكلوز نسبتا قديمي است.اين ماهيها حامل و ناقل بيماري بوده و حتي ميتوانند در مواردي پس از 6 سال سبب شيوع مجدد بيماري شوند.
براي تشخيص دقيق بايد ميكروب بيماري جدا شده و تشخيص داده شود .
انتقال و سرايت :
ميكروب بيماري با آب از ماهيان بيمار يا حامل ، تماس ، تخمهاي آلوده و لوازم منتقل ميشود.تصور ميشود لوله گوارشي ،جراحات خارجي يا حتي آبششها راههاي نفوذ بيماري و ابتلا باشند.
معمولا بوسيله اب منتقل ميشود ولي غذاي آلوده به ميكروب عامل بيماري ،زخمهاي خارجي حاصل از ضربه يا دستكاري و نقل و انتقال و نيز انگلها مي توانند شيوع بيماري را آسانتر كنند.
ميكروب بيماري يك هفته در آب شيرين و يك روز در آب شور به زندگي خود ادامه ميدهد.در آبهايي كه با فاضلاب مخلوط ميشوند، اين ميكروب تكثير يافته و ميتواند تا مدت يك ماه زنده بماند.با كاهش تراكم ماهي انتشار بيماري كاهش مي يابد.
پيشگيري و درمان :
اصول پيشگيري عبارتند از :
تهيه ماهي از موسسات عاري از بيماري
ضدعفوني ماهي و لوازم و اثاثيه
قرنطينه ماهيان تازه وارد
تغذيه كافي و كامل و مناسب
ايجاد و نگهداري محيط زندگي ماهيان با شرايط مطلوب(حرارت ،اكسيژن و ...)
انتخاب ماهيان سالم و مقاوم
عوامل مستعد كننده ماهی براي ابتلاء بيماري :
عوامل داخلي و ارثي
درجه حرارت آب
مقدار اكسيژن محلول آب " كاهش اكسيژن توسعه بيماري را تشديد ميكند
ميزان آلودگي آب با مواد آلي :در آب بدون مواد آلي ميكروب بيماري فقط مدت كمي ميتواند زنده بماند.آلودگي آب ممكن است در اثر تجمع و باقي ماندن مواد متابوليتي و مواد دفعي بوجود آيد.
تراكم ماهيان : تراكم به توسعه بيماري كمك ميكند
سرانجام خراشيدگي و سائيدگي بدن ماهيان، دستكاري خشن ،و بريده شدن باله ها ، آلودگي را آسانتر ميكند.
درمان دارويي:
سولفاناميدها از قبيل سولفامرازين،سولفامتازين و سولفيزوگزازول در جلوگيري از تلفات و خسارات موثرند.در ميان آنتي بيوتيكها اكسي تتراسيكلين ،کلرامفنيكل همانند نيتروفوران از قبيل فوروكسون بيشتر از ساير انواع موثرند.فورازوليدون بهترين نتيجه را داده است.
درمان عموما به شدت جراحات بستگي دارد،معمولا در ماهیان با ارزش بي هوشي عمومي و بي حسي موضعي بايد انجام شود و سپس از مواد ضدعفوني كننده و يا انتي بيوتيك مناسب برا ي زخم استفاده كرده و از يك پماد حفاظتي ضدنفوذ آب استفاده شود.بهبود شراط آب با اضافه كردن 2 تا 3 گرم در ليتر نمك و نيز افزايش دماي آب ميتواند صورت بگیرد.استفاده از آنتي بيوتيكهاي سيستميك بوسيله تزريق و با اضافه كردن به غذا در اغلب موارد مورد نياز است.
مصرف اکسی تتراسیکلین :
10 قسمت در میلیون(1000 میلیگرم یا 1 گرم در 100 لیتر) آب بصورت حمام دائمی
مصرف کلرامفنیکل :
50 میلیگرم در هر لیتر آب (یا در حد 10 تا 50 قسمت در میلیون)بصورت حمام طولانی مدت
(مصرف کلرامفنیکل و تتراسیکلین با یکدیگر اثر دارویی یکدیگر را تشدید میکند.)
مصرف سولفا مرازین :
بصورت خوراکی است که بطور معمول برای ماهیبازان مصرفش مشکل است
مصرف فورازولیدون :
1 تا 10 میلی گرم در لیتر بصورت مخلوط در آب.حداقل طول درمان 24 ساعت است.
منبع :
مديريت بهداشتي و روشهاي پيشگيري و درمان بيماريهاي ماهي : قباد آذري تاكامي
بيماريهاي ماهيان پرورشي : بابامخير
بهداشت و درمان ماهيان آكواريومي : رحيم پيغان و ...
اطلاعات و کاربرد داروهای آبزیان : کاظم عبدی
Posted in: آب شیرین,آکواریوم,بیماری ماهیان آکواریومی,ماهی
0 comments:
ارسال یک نظر
سلام دوستان لطفا با ارائه نظرات خود اینجاب را در ارائه اطلاعات بهتر یاری فرمایید