استفاده از بتائین

بتائين يا تري متيل گليسين يك تركيب آمونيوم چهار وجهي ميباشد كه اولين بار در چغندر قند كشف شد. بتائين ماده‌اي است سفيد رنگ وگرانوله كه يكي از متابوليتهاي كولين مي‌ باشد و به عنوان يك گروه متيل دهنده عمل مي‌كند. ولي بايد توجه داشت كه بتائين تنها تركيبي است كه بطور مستقيم به عنوان دهنده گروه متيل در چرخه انتقال اين گروه در كبد دخالت دارد به همين دليل بازده حياتي آن بيشتر از كولين مي‌باشد و يكي از مواد موجود در چرخه‌‌‌هائي مي‌باشد كه هموسيستئين را به ال- ‌‌متيونين تبديل مي‌كند. يكي از اصلي ترين قسمتهاي اين چرخه بوسيله آنزيم متيونين سنتاز كاتاليز شده و از متيل‌كوبالامين به عنوان كوفاكتور و 5- متيل‌تتراهيدروفولات به عنوان كوسوبسترا استفاده مي‌كند.


علاوه براين بتائين نقش ليپوتروپيك و محافظت از كبد را نيز برعهده دارد. مواد ليپوتروپيك موادي هستند كه از ذخيره چربي در كبد جلوگيري كرده و موجب افزايش سرعت حذف آن از كبد مي‌گردند. همچنين ازتجمع چربي در بافتها نيز جلوگيري مي‌‌‌‌‌‌‌‌كنند. چگونگي تجزيه چربيها استئوتوزيس ناميده مي‌شود . بتائين ، كولين و ال‌- ‌‌‌متيونين از جمله موادي هستند كه استئوتوزيس كبدي را در حيوانات مورد آزمايش تغيير مي‌‌‌دهند. بنظر مي‌ رسد فعاليت ليپوتروپيكي اين مواد ناشي از ترانس متيلاسيون و اس‌‌‌-‌‌‌ آدنوزيل متيونين مي‌باشد. اس‌- آدنوزيل متيونين در بسياري از واكنشهاي بيوشيميائي كه موجب افزايش سلامتي كبد مي‌ گردد، از جمله نقش آن در فسفوليپيدها، دخالت مي‌نمايد. اس‌‌-‌‌‌ آدنوزيل متيونين از بتائين از طريق انتقال گروه متيل بين بتائين و هموسيستئين بدست مي‌آيد بطوري كه ابتدا با انتقال گروه متيل از متيونين به هموسيستئين ، ال‌‌- ‌‌متيونين تشكيل شده و سپس اين ماده به اس‌‌‌- ‌آدنوزيل متيونين تبديل مي‌شود. تبديل كولين به بتائين نيز به واسطه فعاليت دوآنزيم كولين دهيدوژناز و بتائين آلدئيد دهيدروژناز انجام مي‌گيرد وسپس از طريق يك جفت واكنش ترانس متيلاسيون گروه متيل در كولين به عنوان يك گروه متيلي در اس آدنوزيل متيونين جايگزين مي‌گردد.
همچنين مشخص گرديده است كه بتائين، كبد حيوانات مورد آزمايش را در برابر سموم كبدي مانند اتانول و كربن تتراكلرايد محافظت مي‌‌كند. نقش محافظتي بتائين در مورد كبد نيز احتمالا از طريق ايجاد اس آدنوزيل ذكر شده در بالا مي باشد. علاوه بر آن بتائين احتمالا از طريق فعاليت اسمولتيكي نيز نقش محافظتي خود را ايفا مي‌‌كند. يكي از جنبه‌ هاي جالب خاصيت اسموليتيكي بتائين نقش آن در حفاظت از اسپرمهاي منجمد و كاهش استرس ماهيهائي مانند سالمون كه در آب شيرين پرورش يافته و سپس در آب دريا رها مي‌شوند، مي‌‌باشد.
بتائين از روده كوچك به داخل آنتروسيتها جذب مي‌شود، سپس از آنتروسيتها به داخل گردش خون پروتال انتقال يافته و به كبد كه اولين جايگاه و مهمترين جايگاه متابوليسم آن است حمل مي‌گردد.
بتائين بطور وسيعي در غذاهاي انواع حيوانات از جمله طيور، خوك، گوساله و ماهي استفاده مي‌شود و استفاده بلند مدت از آن نيز هيچگونه اثر سوئي ندارد و هيچگونه باقي مانده‌اي نيز در محصولات ديده نمي‌شود و بعد از دفع شدن نيز حداكثر طي دو هفته توسط ميكروارگانيسمها تجزيه ميشود.
.
بتائين در محيطهاي آبي
بتائين در بدن بسياري از بيمهرگان دريائي و جانوراني كه صيد ماهيها مي‌شوند به وفور يافت مي‌شود به طوريكه اين منبع به عنوان يكي از منابع مهم تامين بتائين مورد نياز ماهيها مي‌باشد. بتائين به دليل دارا بودن حصوصيات ويژه، در خوراک سالمونها به مقدار 15-2 گرم در هركيلوگرم خوراک مورد استفاده قرار گرفته و باعث افزايش خوشخوراکي، بهبود ميزان رشد و ضريب تبديل غذايي مي گردد. اگر مقدار مصرف خوراک را يک تا 8 درصد وزن بدن در روز درنظرگرفته و ميزان بتائين موجود در خوراک نيز 2 تا 15 گرم در هر کيلوگرم خوراک باشد، در اينصورت بتائين دريافت شده توسط ماهي از طريق خوراک از 20 تا 1200 ميلي گرم در هر کيلوگرم در روز متغير بوده، که اين ميزان حتي در آزمايشات طولاني مدت(حدود يکسال) هيچگونه اثر سوئي درپي نداشته است. غلظت بتائين در عضلات سالمون جوان تغذيه شده با جيره كنترل و جيره حاوي بتائين به مقدار 15 گرم در كيلوگرم غذا به مدت يك تا دو ماه، بترتيب 28/0– 12/0 و9/0- 7/0 گرم در كيلوگرم بوده است. براي مقايسه بايد يادآوري نمائيم كه در سخت پوستان مورد مصرف انسان، غلظت بتائين اندازه‌گيري شده در عضلات تازه بين 1 تا 9 گرم در كيلوگرم و در حلزونها بين 6 تا 14 گرم در كيلوگرم مي‌باشد.
همچنين بتائين براي سالها به عنوان ماده‌اي جهت تحريك ماهيها به غذا خوردن استفاده مي‌شد. اين خاصيت منحصر به فرد بتائين ناشي از ساختمان دو قطبي و فعاليت شيميائي گروههاي متيل آن مي‌ باشد كه مي‌تواند در واكنشهاي آنزيمي فعال باشد.
بتائين از نظر شيميائي پايدار و غير سمي مي‌باشد و بوسيله همه موجودات زنده در مقادير مختلف توليد ميشود. با اين وجود تعداد كمي از موجودات زنده بتائين را در غلظت بالا ذخيره مي‌نمايند. از بهترين ذخيره‌كنندگان بتائين مي‌توانيم به گياهان خانواده Chenopodiaceae (چغندر قند) و بعضي از ميكروبها و بي‌مهرگان آبزي اشاره كرد. اين موجودات براي محافظت خودشان از استرسهاي اسمولتيكي در شرايط خشك و يا داراي نمك بالا، بتائين را در بافتهاي خود جمع‌آوري مي‌نمايند.
با توجه به اينكه بيشتر آبزيان بي‌مهره، منبع غذايي اصلي براي ماهيها مي‌باشند، پس تعجب‌آور نخواهد بود كه به دليل بو و مزه مطبوع بتائين، ماهيها به طرف آن جذب شوند و اين خاصيت جذب كنندگي بتائين، آن را يك افزودني ايده‌آل براي اضافه كردن به خوراك آبزيان بمنظور افزايش خوش خوراكي قرار داده‌است.
بطور كلي بتائين در آبزيان موجب بهبود سرعت رشد و ضريب تبديل غذائي، كاهش درصد چربي و افزايش پروتئين لاشه،كاهش استرس ناشي از تغييرات محيط پرورش و تحريك آبزيان به تغذيه مي‌گردد 


منبع :
http://farmiran.ir

Posted in: آب شیرین,آکواریوم,غذای ماهی,ماهی,مبانی تغذیه ماهی