پدر شیلات ایران زنده یاد مهندس فرهاد فرید پاک

این زندگی نامه در شماره خرداد ماه سال 1370 مجله آبزیان و چهار سال پیش از در گذشت این عزیز چاپ گردیده است باشد که ادای دینی گردد و دانش آموخته گان و دانشجویان شیلاتی و علاقه مندان به آبزیان بتوانند از چگونگی زندگی و گذران کاری ایشان پند بگیرند.

مهندس فرهاد فرید پاک _ مردی خستگی ناپذیر با 54 سال کار تحقیقاتی و اداری

همه آنهایی که با شیلات و به ویژه تحقیقات و تکثیر و پرورش ماهی سر و کار دارند و یا شیلات را می شناسند ، مهندس فرید پاک را هم خوب می شناسند، هرکس هم به گونه ای در شیلات ایران در 60سال اخیر خدمت کرده است مهندس فرید پاک را بیشتر و بهتر از هر کس می شناسد ، چرا که او یکی از دلسوزترین،پرکارترین کارمندان شیلات ایران بوده است.

مردی خستگی ناپذیر که هنگام انجام کار ساعت،روز،شب،تعطیلی،جشن،عزا و حتی کسالت و بیماری هم نتوانست مانعی در سر راه او باشدافسوس که ثمره آن همه پرکاری و سال ها کار و کوشش و تلاش بدون وقفه،خستگی و ملال مفرطی بود که در 4سال اخیر زندگی ایشان را خانه نشین کرد.

او در سال 1289 شمسی در شهر تفلیس(گرجستان)در خانواده ای تحصیل کرده به دنیا آمد پدرش که از کارمندان عالی رتبه وزارت امور خارجه بود مردی بسیار منضبط و سخت گیر و هنگام تولد او سر کنسول ایران در تفلیس بود، هنوز یک ماه از سنش نگذشت بود که مادرش در اثر بیماری درگذشت ،پدرش او را نزد مادر بزرگش که او نیز در زمان خود خانم تحصیل کرده ای بود به مشهد فرستاد.

او دوره دبستان را در مشهد سپری کرد و سپس نزد پدرش که در آن زمان سرکنسول ایران در ناواراسیسک (بندری در دریای سیاه) بود فرستاده شده ، هنگامی که به شوروی رفت زبان روسی را به خوبی صحبت می کرد، دروه دبیرستان را در سال 1306 در این شهر به اتمام رسانید و در همان سال به تهران آمد،پس از بازگشت به ایارن بنا به اصرار پدر و برخلاف میل باطنی در مدرسه عالی طب آن زمان نام نویسی کرد و حدود یک سال تا قبل از آغاز امتحانات آخر سال در کلاس حضور یافت.

تغییر سرنوشت 

یک روز که از مدرسه عالی طب به خانه می رفت، مقداری انگور خرید و به خانه برد ، کارگر خانه انگور را شست و در سینی کوچک ریخت و پاکت انگور را هم که از روزنامه ساخته شده بود روی انگور و جلوی او گذاشت . مهندس فرید پاک ضمن خوردن انگور مطالب پشت و روی پاکت را خواند و برای اینکه بتواند مطالب داخل پاکت را نیر بخواند آنرا پاره کرد، بین مطالب داخل پاکت آگهی زیر به چشم خورد :

وزارت فوائد عامه تعدادی دانشجو جهت تحصیل در رشته شیلات به روسیه می فرستد...

چوت تحصیل در رشته پزشکی را دوست نداشت بدون اطلاع پدر در اسرع وقت برای نام نویسی به شیلات رفت و چون زبان روسی را به خوبی می دانست در امتحان قبول شد و همراه دیگر دانشجویان عازم شوروی گردید، در سال 1307 وارد انستیتو فنی صنایع و اقتصاد ماهی مسکو که به نام میکویان معروف است گردید، در سال 1310(1931) دوره کامل انستیتو فنی صنایع و اقتصاد مسکو میکویان را در رشته ماهی شناسی و تکثیر و پرورش ماهی به اتمام رسانید و طبق تصمیم کمیسیون دولتی امتحانات در تاریخ دوم آگست 1931 با عنوان مهندس ماهی شناس فارغ التحصیل شد و بلافاصله عازم ایران گردید.

استقبال کم نظیر

مهندس فرید پاک می گفت : پس از اتمام درس همراه با سایر فارغ التحصیلان با قطار به باکو آمده و از آنجا با کشتی عازم بندر انزلی شدیم، در بندرگاه چشمانمان دنبال مستقبلین می گشت ولی از کسی خبری نبود ، خودمان به شیلات آمدیم ولی قراول ها(نگهبان ها) ما را جلو در شیلات نگه داشتند و از داخل شدن ما به شیلات جلوگیری کردند، پس از آن به مدیر عامل وقت شیلات که طبیعتا یک نفر تبعه روس بود تلفنی اطلاع دادند گه :«شاگردها آمدند...» نه تنها جناب مدیر ما را نپذیرفت که اجازه ورود ما به داخل شیلات را نداد و به قراول ها گفت که به ما بگویند فعلا یک ماه بروند دنبال کارشان و بعدا بیایند.. (اینم یه جورشه )

مشاغل

درشانزدهم شهریور سال 1310 مهندس فریدپاک با سمت لابرانت ماهی شناس در استاسیون علمی که در آن زمان واحد کوچکی بود مشغول به کار شد مسئول استاسیون در آن زمان یک نفر روس بود، هشت ماه بعد مسئولیت استاسیون به عهده وی گذاشته شد و 2.5سال بعد حکم مهندس ماهی شناس برای او صادر گردید، طولی نکشید که مغضوب مسئولین وقت قرار گرفت و دو سال تصدی شیلات آستارا و پس از آن یک سال تصدی شیلات گرگان به وی سپرده شد در آبان سال 1319 به عنوان متخصص پرورش ماهی به انزلی اعزام و در اسفند همان سال به سمت متصدی شعبه ماهی شناسی استاسیون علمی برگزیده شد.

ده سال بعد یعنی در آذرماه سال 1329 مهندس فریدپاک حکم ریاست استاسیون علمی ماهی شناسی را دریافت نمود، پس از دوسال با حفظ سمت ریاست دایره بهره برداری شیلات به عهده وی گذاشته شد، لازم به توضیح است که در آن زمانی تمام نواحی شیلات شمال زیرنظر یک اداره کل که مرکز آن در بندر انزلی بود اداره میگردید.

پس از ملی شدن شیلات مهندس فرید پاک در سمت ریاست استاسیون علمی ماهی شناسی ابقاء گردید و در آبان سال 1334 مجددا با حفظ سمت ریاست بهره برداری به عهده وی واگذار گردید.

در تیرماه سال 1338 به ریاست حسن کیاده(کیاشهرفعلی) و در بهمن همان سال به ریاست شیلات گرگان و در اسفند همان سال با حفظ سمت برای سومین بار به ریاست استاسیون علمی برگزیده شد، در آبان 1339 به عنوان رئیس فنی شیلات مازندران مشغول به کار شد و در اردیبهشت سال 1340 برای چهارمین بار با حفظ سمت ریاست استاسیون علمی به وی واگذار گردید.

درهمان سال معاونت اداره کل شیلات شمال ،سرپرستی و مسئولیت اداره بهره برداری و ریاست استاسیون علمی به عهده ایشان بود،سه سال بعد یعنی در تیرماه 1343 به سمت معاون مدیرعامل و رئیس اداره کل شیلات شمال برگزیده شد که همزمان مسئولیت استاسیون علمی را نیز داشتند، تاآبان 1344 علاوه برمشاغل یاد شده سرپرستی سازمان امور فنی خدمات مهندسی و نیز واحد مستقل انبارها به عهده ایشان بود.

در دیماه سال 1344 بار دیگر شغل مهندس فرید پاک به معاونت فنی مدیر عامل و ریاست استاسیون علمی محدود گردید و در سال 1347 عضو شورای انجمن ملی حفظ و حمایت منابع طبیعی کشور گردید، در سال 1346 نام استاسیون علمی به انستیتوماهی شناسی صنعتی شیلات ایران تغییر یافت، تا سال 1347انستیتو ماهی شناسی از نقطه نظر تشکیلات اداری و مالی جزء اداره کل شیلات شمال به حساب می آمد، ولی از این سال به بعد مستقل گردید و رئیس آن از نظر اداری تابع مستقیم رئیس هیات مدیره و مدیرعامل گردید.

در دیماه سال1348 با آغاز احداث کارگاه تکثیر و پرورش تاس ماهیان سدسنگر،مهندس فریدپاک به سمت رئیس سازمان کارگاه های تکثیر و پرورش ماهی شیلات ایران منصوب گردید دیری نپائید که باز هم مغضوب مدیران وقت قرار گرفت و به موسسه تحقیقات وزارت منابع طبیعی منتقل و تحت عنوان رئیس بخش آبزیان آن موسسه در تهران مشغول به کار شد.

در بهمن 1350 به سازمان شکاربانی و نظارت بر صید انتقال یافت و در مهرماه سال 1351 مجددا به شیلات آمد و با عنوان معاون تکثیر و پرورش ، و در سال 1353 با حفظ سمت برای دومین بار رئیس سازمان کارگاه های تکثیر و پرورش شیلات ایران گردید.

درخرداد ماه 1357 با تصویب هیات وزیران به سمت عضو هیات مدیره شیلات ایران منصوب گردید،در اسفند ماه سال 1358 باحفظ سمت عضویت هیات مدیره ، مسئولیت سازمان تکثیر و پرورش به ایشان داده شد، در اسفند ماه همان سال با تصویب شورای انقلاب عضویت ایشان در هایت مدیره تنفیذ گردید، در اول اردیبهشت ماه سال 1361 پس از 54 سال خدمت (شامل دوره تحصیل دانشگاهی) به افتخار بازنشستگی نائل آمد.

مهندس فرید پاک از سال 1351 به عنوان استاد حق التدریسی ، دروس ماهی شناسی و تکثیر و پرورش ماهی را در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران ، دانشکده منابع طبیعی تبریز و از سال 1363 تا 1367 علاوه بر دروس فوق ، دروس دیگری مانند تکنولوژی صید و عمل آوری کالای ماهی را در دانشکده های منابع طبیعی کرج و گرگان تدریس می نمود.

تا سال 1367 هیچ یک از دوستان نزدیک و مرتبط مهندس فریدپاک حتی یک بار هم شاهد بیماری ،خستگی ایشان نبوده اند ، مهندس فرید پاک در تمام 54 سال دوره خدمت و 6سال تدریس پس از بازنشستگی ، به اندازه ای فعال بود که حتی همکاران جوان اول به ایشان حسرت می خوردند، هیچکس به یاد ندارد که مهندس فرید پاک حتی یک روز به دلیل سرماخوردگی یا عارضه ای دیگر سر کار نیامده باشد،متاسفانه از وقتی که مهندس فرید پاک پس از کلی دودلی و تردید تن به جراحی آب مروارید چشم راست و پس از چندی چشم چپ داد ، خانه نشین و منزوی گردید، شاید خستگی آن همه فعالیت های بی وقفه و شبانه روزی 54 سال خدمت دولتی و 6سال فعالیت سخت و شدید پس از بازنشستگی ، آن هم در سن بالا همگی جمع شده بودند و جسم و روح او را به گونه ای تحت فشار گذاشته بودند که مهندس فرید پاک مقاوم، پرصحبت ، بذله گو ، مجلس آرا و پر تحرک را به مهندس فرید پاک خسته ، کم حوصله، گرفته،کم حرف  ،متاثر و خانه نشین تبدیل کرده بودند، او فکر می کرد آن طور که باید و شاید در گذشته کار نکرده و به شدت در ناراحتی این فکر زندگی می گذراند.

همه آنهایی که مهندس  فرهاد فریدپاک را می شناسند میدانند که او یکی از پرکارترین افراد این مرز و بوم بوده است و هرکس به گونه ای از وی به عنوان سمبل پرکاری و خستگی ناپذیری نام برده است ، بدون شک وقتی کسی آن چنان دوران پرنشیب و فرازی را با آن همه فعالیت فکری و جسمی پشت سر می گذارد ، در سن 80سالگی نمی تواند همانند 40 یا 60 و یا 70 سالگی کار کند، و این مطلبی است که هرگز مهندس فرید پاک نتوانست آن را بپذیرد، مهندس فرید پاک در 23 شهریور سال 1374 دارفانی را وداع نمود ، روحش شاد ،یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.

منبع :

پیش گفتار کتاب دستورالعمل تکثیر و پرورش ماهیان گرم آبی نوشته مهندس فرهاد فرید پاک ویراش جدید دکتر حسین عمادی بهار 1389

برای شادی روح این عزیز صلوات

  مرحوم مهندس فرهاد فرید پاک باید برای تمامی ما به عنوان یک الگو باشد

Posted in: آب شیرین,آکواریوم,آموزشی,امور خداپسندانه,ماهی