رنگدانه هاي طبيعي در خوراک ماه

رنگ ها به عنوان يک عامل مهم در زندگي همه موجودات زنده نقش عمده اي را ايفا مي کنند. رنگ بدن موجودات زنده تابع 2 عامل ژنتيکي و تغذيه اي مي باشد. در حال حاضر در پرورش انواع موجودات آبزي از انواع رنگدانه ها استفاده مي کنند تا به اين ترتيب از اين افزودني به عنوان يک عامل خوش رنگ کننده پوست بدن آبزيان، بهره هاي لازم تجاري برده شود.
کاروتنوئيدها (رنگدانه ها) يکي از منابع اصلي تامين رنگ بدن آبزيان به شمار مي روند. رنگ هاي مختلف بدن آبزيان به وسيله کاروتنوئيدهاي خاص و همچنين ترکيبي از مولکول هاي پروتئين – کاروتنوئيد حاصل مي شود. از انجايي که فقط گياهان قادر به ساخت کاروتنوئيدها مي باشند، حيوانات آبزي و بخصوص ماهي ها بايد آن ها را از طريق جيره غذايي دريافت نمايند.


کاروتنوئيدها عمدتاً در طبيعت يافت مي شوند. گروه بزرگي از اين دسته از ترکيبات محلول در چربي هستند و تحت عنوان گزانتوفيل ناميده مي شوند. کاروتنوئيدها عموماً در گياهان سبز يافت مي شوند و به دو شکل آلفا و بتا موجود مي باشند. بتاکاروتن ها به عنوان پيش سازهاي ويتامين A مي باشند و تقريباً در بدن همه حيوانات اين ترکيبات به ويتامين A تبديل مي شوند. گزانتوفيل ها در برگ سبز گياهان ساخته مي شوند و با شروع تابستان و پاييز در برگ گياهان، ميوه درختان، گل ها، ريشه ها و قارچ ها به رنگ زرد و قرمز يافت مي شوند. از جمله مواد حاوي اين دسته از ترکيبات مي توان به گل هميشه بهار، گوجه فرنگي، فلفل قرمز، ذرت، هويج، ريشه چغندر و انواع قارچ هاي خوراکي اشاره نمود. کاروتنوئيدها در اعمال مربوط به توليد مثل، تنفس، جذب نور، سيستم ايمني و در ساختمان غشاء سلول هاي آبزيان نقش عمده اي را ايفا مي نمايند.
نوع عمده اي از کاروتنوئيد که در محيط زندگي آبزيان وجود دارند عبارتند از رنگدانه هاي طبيعي لوتئين (زرد مايل به سبز)، زي زانتين (زرد مايل به نارنجي) و آلفاکاروتن (زرد روشن).
علاوه بر اين منابع طبيعي، رنگدانه هاي سنتتيک هم مي توانند در ساختار بدن آبزيان به کار روند. از اين دسته از رنگدانه ها مي توان به آستازانتين، کانتازانتين و سيترانازانتين اشاره نمود. نتايج تحقيقاتي که در آمريکا صورت گرفته است نشان داده است که رنگ پوست بدن در دسته اي از ماهي هاي تزئيني که از رنگدانه هاي طبيعي استفاده کرده اند، بسيار مطلوب تر از رنگ بدن ماهي هايي است که از رنگدانه هاي سنتتيک استفاده نموده اند. از جمله منابع طبيعي حاوي اين رنگدانه ها مي توان به ذرت، گلوتن ذرت، يونجه، فلفل قرمز، گل هميشه بهار و گل شقايق اشاره نمود.
متابوليسم و ذخيره کاروتنوئيدها در ديواره روده آبزيان، از گونه اي به گونه ديگر متفاوت است. در بعضي از گونه ها رنگدانه ها به همان شکل ذخيره مي شوند ولي در برخي ديگر از گونه ها، اين رنگدانه ها قبل از ذخيره شدن، دستخوش تغييراتي مي شوند. رده سخت پوستان، قابليت تبديل لوتئين و زي زانتين به آستازانتين را دارند. بر عکس، در کپورماهيان، لوتئين و زي زانتين بدون هيچ گونه تغييري ذخيره مي شوند. مجموعه تحقيقاتي که در ژاپن صورت گرفته است نشان مي دهد که در پوست بدن آبزيان، زي زانتين مي تواند به آستازانتين تبديل شود. ماهي قزل آلا توانايي تبديل ساير کاروتنوئيدها را به آستازانتين و کانتازانتين ندارد.
جذب و ذخيره کاروتنوئيدها به ساختمان شيميايي، قابليت انحلال و قابليت باند شدن اين ترکيبات به ساير مولکول ها بستگي دارد. به عنوان مثال، بتاکاروتن ها در بدن آبزيان به آرامي جذب مي شوند و با ضريب بسيار پاييني به آستازانتين تبديل مي شوند. به نظر مي رسد که فرم مولکولي آلفاکاروتن در بدن ماهي هاي تزئيني با قابليت بالاتري ذخيره و جذب مي شود. برخلاف کاروتنوئيدها، گزانتوفيل ها در بدن آبزيان به خوبي ذخيره و جذب مي شوند. به عنوان مثال لوتئين که از خانواده گزانتوفيل هاست، ابتدا به فرم استر در سلول هاي رنگدانه اي ذخيره مي شود و مقادير اضافي آن به بخش هاي سفيد رنگ ماهي نفوذ مي کند (به عنوان يک صفت نامطلوب). به همين دليل در مصرف رنگدانه هاي طبيعي در خوراک ماهيان تزئيني بايد دقت نمود تا جيره غذايي حاوي مقادير کافي رنگدانه را دريافت نمايند.
رنگدانه هاي طبيعي حاوي لوتئين و زي زانتين جهت خوش رنگ کردن پوست بدن آبزيان هم اکنون در بازار مصرف وجود دارند 

منبع :
http://farmiran.ir

Posted in: آب شیرین,آکواریوم,غذای ماهی,ماهی,مبانی تغذیه ماهی